COVID heeft de voorbije twee jaar ons ziekenhuis volledig op zijn kop gezet. Onze medewerkers en artsen hebben in die tijd enorme inzet, flexibiliteit, veerkracht en moed getoond om de samenleving mee overeind te houden. Wij blikken dankbaar terug op deze markante periode door een paar van hun verhalen te delen. Vandaag: hoe het allemaal begon.
31 december 2019. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) bericht dat tientallen mensen in de Chinese miljoenenstad Wuhan behandeld worden voor een longontsteking van onbekende oorsprong. Initieel wordt de virale aandoening onderschat, maar in februari 2020 roept de WHO internationaal de medische noodsituatie uit. Op 3 februari is er een eerste besmette patiënt in België en niet veel later zal het virus ook onze ziekenhuizen bereiken.
In het toenmalige AZ Nikolaas (AZN) wordt een minicoördinatiecel opgericht om het ziekenhuis voor te bereiden op wat nog komen zal. De eerste prioriteit is de bevoorrading van persoonlijke beschermingsmiddelen, met chirurgische mondmaskers helemaal bovenaan de lijst. Onder leiding van Erik Vlaminck gaat de dienst Investering en Exploitatie op zoek naar maskers, schorten, handschoenen, Tyvek pakken… Alles wat nodig is om onze medewerkers zo goed mogelijk te beschermen.
Tegen eind februari groeit de minicoördinatiecel van het AZN uit tot een multidisciplinaire Coördinatiecel (CC), die de globale COVID-aanpak binnen het ziekenhuis coördineert. Dit onder leiding van medisch directeur dr. Philip Nieberding, die steeds de brugfunctie naar de Medische Raad en het artsenkorps verzorgde. De cel bestaat uit directieleden, artsen en belangrijke kernspelers uit de verschillende departementen en komt aan het begin en het einde van elke werkdag samen. Op 3 maart 2020 komt ook in het toenmalige AZ Lokeren (AZL) voor het eerst een Crisiscel samen. Om de coördinatie tussen onze ziekenhuizen te optimaliseren, neemt vanaf 9 maart 2020 steeds een vertegenwoordiger van het AZL deel aan de CC van het AZN. Ook Samen Ouder, onze partner in verblijvende ouderenzorg, tekent aanwezig.
Samen met het team van Ziekenhuishygiëne maakt het COVID Suportteam 101 nieuwe procedures om om te gaan met COVID in onze ziekenhuizen. De grote isolatieprocedure wordt inhoudelijk 177 keer geüpdatet op basis van nieuwe ontwikkelingen en inzichten.
Tussen de verschillende campussen worden taakafspra¬ken gemaakt. Alle COVID-patiënten worden gecentraliseerd op campus Moerlandstraat, het AZL wordt maximaal COVID-vrij gehouden. De EHBO-zone in Lokeren wordt om¬gebouwd om een COVID-zone af te bakenen. Een ‘dedicated’ verpleegkundige trieert daar alle patiënten met een pathologie gerelateerd aan het coronavirus. Al snel blijkt dat ontoereikend en wordt er een extra mobiele wachtzaal geplaatst. Zowel op het Operatiekwartier (OK) als op de afdeling Materniteit wordt een aparte ruimte voorzien om urgente patiënten met een vermoeden van COVID te behandelen.
Om de beslissingen genomen op de Coördinatiecel tot bij de medewerkers te krijgen, wordt het COVID Supportteam (CST) opgericht. Via mail, telefoon en rondgangen op de afdelin¬gen behandelen zij honderden vragen van medewerkers, en koppelen die terug naar de CC. Zij bieden ook ondersteuning aan verschillende diensten, zoals Ziekenhuishygiëne en Communicatie, en bellen relevante cijfers door naar het federale onderzoekscentrum Sciensano en het nationaal veiligheids–portaal ICMS. Samen met het team van Ziekenhuishygiëne maakt het CST 101 nieuwe procedures om om te gaan met COVID in onze ziekenhuizen. De grote isolatieprocedure ‘bij (vermoeden van) Coronavirus - corona COVID-19’ werd inhoudelijk 177 keer geüpdatet op basis van nieuwe ontwikkelingen en inzichten.
Om die procedures correct aan te leren, worden skillslabs georganiseerd: twintig opleidingsmomenten, waar in totaal 160 deelnemers onder meer de omkleed- en isolatieprocedures aangeleerd worden. Niet alleen onze eigen mede¬werkers, maar ook medewerkers van Samen Ouder zijn aan¬wezig. Daarnaast maken de dienst Ziekenhuishygiëne en het CST ook e-learnings, die via intranet en via SAGA beschikbaar zijn. Ook met andere zorginstellingen en –collectiviteiten, zoals woonzorgcentra en jeugdzorg, delen we onze procedures en expertise.
Vele collega's uit de zorg en de ondersteunende departementen groeiden boven zichzelf uit en gingen in grote samenhorigheid de strijd aan tegen het coronavirus.
Tijdens de eerste golf leren we al doende. Omdat initieel nog weinig bekend is over het virus, nemen we heel strenge maatregelen. Naarmate we meer leren over hoe het virus zich verspreidt, kunnen die bijgesteld worden. Wat we nooit hadden kunnen voorspellen, is de omvang die de coronapandemie zou aannemen. Wanneer op 6 maart 2020 de eerste COVID-positieve patiënt gehospitaliseerd wordt in het AZN, wordt die opgenomen op de afdeling Pneumologie, waar een speciale cohortzone is ingericht. Maar de situatie evolueert snel, en deze zone blijft maar uitbreiden tot er begin april 2020 in totaal zes verpleegafdelingen en een extra afdeling IntensieveZorgen zijn, alleen voor onze 118 COVID-patiënten. Tussen eind augustus en begin september wordt die eerste opgevolgd door een kleine tweede golf. In november 2020 bereikt dan weer een derde golf zijn piek en hebben we maar liefst zeven verpleegafdelingen en twee afdelingen Intensieve Zorgen voor COVID-patiënten.
Op dat moment verzorgen we 138 COVID-patiënten in ons ziekenhuis. Hoewel de maximumcapaciteit verschillende keren bereikt wordt, kan op de valreep een overbelasting van het zorgsysteem vermeden worden.
Dankzij gebundelde krachten en een intense samenwerking zowel multidisciplinair als departement overstijgend, kunnen we de crisis het hoofd bieden. Er wordt een appel gedaan op de loyaliteit, flexibiliteit, verantwoordelijkheid en deskundigheid van onze medewerkers. Het uitstel van de niet-dringende ingrepen, consultaties en onderzoeken zorgt ervoor dat de activiteit op sommige diensten zeer sterk daalt, terwijl andere diensten net overstelpt worden met patiënten. Ons personeel wordt gevraagd om op andere diensten en in een ander uurschema te werken, en medewerkers van het AZL en het AZN campus Beveren reizen af naar Sint-Niklaas om versterking te bieden op COVID- en niet-COVID-afdelingen.
Hoe lang de coronacrisis nog zal duren, daar heeft momenteel niemand zicht op. We kunnen wel al met zekerheid zeggen dat Vitaz sterk beleid gevoerd heeft. Vele collega’s uit de zorg en de ondersteunende departementen groeiden boven zichzelf uit en gingen in grote samenhorigheid de strijd aan tegen het coronavirus. De samenleving viel stil, maar wij maakten het verschil!